Η σχετική ατμοσφαιρική υγρασία (relative humidity) περιγράφει τo ποσοστό υδρατμών νερού στον αέρα σε μια δεδομένη θερμοκρασία.

Η μούχλα είναι τύπος μύκητα που αναπτύσσεται σε περιοχές με υψηλή υγρασία. Απελευθερώνει μικροσκοπικά σωματίδια που ονομάζονται σπόρια, τα οποία διαχέονται εύκολα στον αέρα και μπορεί να είναι επιβλαβή στον άνθρωπο όταν εισπνέονται.

Η μούχλα και η ατμοσφαιρική υγρασία απαντώνται σε κλειστούς χώρους με αυξημένη υγρασία, πτωχό εξαερισμό ή/και απουσία ηλιακού φωτός. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε:

• Διαρροές νερού από σωλήνες, οροφές ή πλαίσια παραθύρων.
• Ανοδική υγρασία – όπου νερό από το έδαφος απορροφάται από τους τοίχους σε υπόγεια ή ισόγεια κτίρια.
• Συμπύκνωση – όπου υγρός αέρας (αέρας που περιέχει υψηλά επίπεδα υδρατμών) έρχεται σε επαφή με κρύες εσωτερικές επιφάνειες και συμπυκνώνεται σε σταγόνες νερού.
• Νερό που χρησιμοποιείται για οικοδομικές εργασίες (για παράδειγμα, στον γύψο) το οποίο δεν έχει στεγνώσει πλήρως ακόμα.

Η παραμονή για μεγάλο χρονικό διάστημα σε υγρούς εσωτερικούς χώρους είναι επιβλαβής για την υγεία των πνευμόνων.

Η διαβίωση, η εργασία ή φοίτηση σε σχολείο σε εσωτερικό περιβάλλον με υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία μπορεί να προκαλέσει διάφορα προβλήματα όπως:

• Άσθμα: εξάρσεις άσθματος σε άτομα που ήδη νοσούν ή έναρξη άσθματος.
• Βήχα
• Συριγμό
• Δύσπνοια
• Ευπάθεια σε κρυολογήματα ή γρίπη
• Ρινίτιδα: ερεθισμός και διόγκωση της εσωτερικής επένδυσης της μύτης που προκαλεί φτάρνισμα, καταρροή ή βουλωμένη μύτη.
• Ευπάθεια σε πνευμονικές λοιμώξεις από εισπνοή μικροσκοπικών σωματιδίων μούχλας (π.χ. η εισπνοή ενός είδους μούχλας που ονομάζεται Aspergillus μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη που ονομάζεται ασπεργίλλωση)
• Πνευμονίτιδα από υπερευαισθησία: αλλεργική αντίδραση και φλεγμονή (οίδημα) των πνευμόνων λόγω εισπνοής ουσιών.
• Ξηρότητα και ερεθισμό δέρματος

Τα ακάρεα της οικιακής σκόνης ευδοκιμούν και αυτά σε ζεστά, υγρά περιβάλλοντα και μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις (π.χ. συμπτώματα άσθματος, έκζεμα και ρινίτιδα).

Άτομα με αναπνευστικές παθήσεις, βρέφη και παιδιά, ηλικιωμένα άτομα και άτομα με ασθενές ανοσοποιητικό σύστημα αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο.

Πώς μπορώ να μάθω αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα στο κτίριο μου;

Αν ανησυχείτε ότι μπορεί να υπάρχει κάποιο πρόβλημα μούχλας και υγρασίας στο σπίτι, τον χώρο εργασίας ή το σχολείο σας, διερευνείστε τα εξής:

• Ηλικία του κτιρίου: παλαιά κτίρια με ζημιές έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάζουν προβλήματα υγρασίας λόγω προβλημάτων όπως ανοδική υγρασία ή διαρροές. Τα νέα κτίρια μπορεί επίσης να έχουν υγρασία λόγω συμπύκνωσης ή αν το νερό που χρησιμοποιήθηκε κατά την κατασκευή δεν στέγνωσε ακόμη.
• Υγρό υπόγειο: μπορεί να αποτελεί σημάδι ανοδικής υγρασίας.
• Ζημιές από νερό: λόγω διαρροών.
• Ορατά σημάδια ή οσμή μούχλας και υγρασίας.

Πως να προστατεύσω τους πνεύμονες μου;

Απαλλαγείτε από τη μούχλα και την υγρασία μόνοι σας ή με τη βοήθεια κάποιου επαγγελματία ακολουθώντας τις εξής συμβουλές:

ΥΓΡΑΣΙΑ

• Το κτίριο σας μπορεί να χρειάζεται επισκευές ώστε να αποκατασταθούν διαρροές νερού που προκαλούν προβλήματα υγρασίας.
• Η θέρμανση και ο εξαερισμός έχουν μεγάλη σημασία.
• Βεβαιωθείτε ότι το κτίριο αερίζεται καλά – είτε ανοίγοντας τακτικά τα παράθυρα ή χρησιμοποιώντας ένα σύστημα εξαερισμού με ανεμιστήρα. Όταν κάνετε ντους, μπάνιο ή μαγειρεύετε, ανοίγετε κάποιο παράθυρο, χρησιμοποιείτε συσκευή εξαερισμού και κλείνετε την πόρτα του μπάνιου ή της κουζίνας
• Ένας αφυγραντήρας μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των υδρατμών στον αέρα.
• Αποφεύγετε να στεγνώνετε ρούχα κρεμώντας τα στον εσωτερικό χώρο, διότι αυτό προσθέτει υγρασία στον αέρα. Αντί αυτού, χρησιμοποιείστε στεγνωτήριο ή κρεμάστε τα πλυμένα ρούχα σε εξωτερικό χώρο. Αν το στέγνωμα των ρούχων σε εσωτερικό χώρο είναι η μόνη σας επιλογή, χρησιμοποιήστε στο δωμάτιο έναν αφυγραντήρα.
• Διατηρείτε το κτίριο σε κατάλληλη θερμοκρασία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά θερμοκρασία στα υπνοδωμάτια μεταξύ 16–20°C και στο υπόλοιπο σπίτι μεταξύ 19–22°C. Όταν βρίσκεστε εκτός του κτιρίου, διατηρείτε τη θερμοκρασία πάνω από τους 15°C.
• Οι άνθρωποι νιώθουμε πιο άνετα σε επίπεδα ατμοσφαιρικής υγρασίας μεταξύ 30 και 60% ενώ η ιδανική υγρασία εντός του χώρου που ζούμε, εργαζόμαστε ή φοιτούμε είναι 30%-50% (βλέπε εικόνα στο τέλος του άρθρου).
• Η ατμοσφαιρική υγρασία μπορεί να μετρηθεί αξιόπιστα με ψηφιακά ή αναλογικά υγρασιόμετρα ατμόσφαιρας τα οποία διατήθενται πλέον ευρέως και οικονομικά στην αγορά.

ΜΟΥΧΛΑ

• Αφού αντιμετωπίσετε την υγρασία, είναι ώρα να απομακρύνετε τη μούχλα.
• Τα υφάσματα που βρίσκονται κοντά σε εστίες μούχλας (π.χ. ρούχα, κουρτίνες, χαλιά, κλινοσκεπάσματα, στρώματα και παιχνίδια) επιμολυνονται εύκολα. Όλα τα προσβεβλημένα μέρη και αντικείμενα θα χρειαστεί να απολυμανθούν ή, καλύτερα, να αντικατασταθούν.
• Καθώς απομακρύνεται η μούχλα, απελευθερώνει στον αέρα μικροσκοπικά υπολείμματα που ονομάζονται σπόρια. Συνεπώς, χρειάζεται να σφραγίσετε τον χώρο που έχει προσβληθεί κλείνοντας τις πόρτες ώστε να εμποδίσετε τη διασπορά των σπορίων σε άλλα δωμάτια. Ανοίξτε τα παράθυρα ενώ καθαρίζετε τη μούχλα και αφήστε τα ανοιχτά για λίγο. Αφού τελειώσετε με τον καθαρισμό της μούχλας, καθαρίστε καλά όλες τις επιφάνειες του δωματίου για την απομάκρυνση τυχόν σπορίων.

Αν το κτίριο δεν σας ανήκει: Η διαβίωση, η εργασία ή η φοίτηση σε ένα κτίριο που επηρεάζει την υγεία σας μπορεί να είναι προβληματική – ιδίως αν δεν είστε ο άμεσα υπεύθυνος για τη συντήρηση. Μιλήστε στον ιδιοκτήτη, τον στεγαστικό οργανισμό ή τον υπεύθυνο κτιρίου, τον εργοδότη ή τη διεύθυνση του σχολείου σχετικά με το θέμα, ώστε να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες για την επίλυση του προβλήματος. Σε κάθε περίπτωση, τα άτομα αυτά έχουν καθήκον ευθύνης και επιμέλειας απέναντι σας.

Ζητήστε ιατρική βοήθεια εάν παρατηρήσετε ότι έχετε συμπτώματα που βελτιώνονται όταν βρίσκεστε μακριά από χώρους με υγρασία και μούχλα, αναφέρτε το γεγονός στον ιατρό σας, ώστε να εξετάσει αν αυτό σας επηρεάζει. Ο ιατρός σας κατά πάσα πιθανότητα θα συστήσει τη λήψη κάποιων μέτρων για μείωση της έκθεσής σας σε υγρασία και μούχλα. Μπορεί επίσης να σας χορηγήσει φάρμακα που θα βοηθήσουν στην παροδική ανακούφιση των συμπτωμάτων σας μέχρι να αντιμετωπίσετε και να απομακρύνεται την βασική αιτία του προβλήματος (υγρασία ή/και μούχλα).