Τι είναι τα ακάρεα σκόνης;

Τα ακάρεα σκόνης είναι μικροσκοπικά ζωύφια που μοιάζουν με έντομα και δεν φαίνονται με γυμνό μάτι. Μπορούν να αναπτυχθούν κατά εκατοντάδες χιλιάδες στο οικιακό περιβάλλον ζώντας κυρίως σε μαξιλάρια, κλινοσκεπάσματα, στρώματα, κουρτίνες, λούτρινα παιχνίδια, χαλιά, μοκέτες, ριχτάρια, υφασμάτινους καναπέδες, ξύλινα έπιπλα και πατώματα. Τα ακάρεα σκόνης ανιχνεύονται σε ικανές συγκεντρώσεις στα περισσότερα σπίτια και άλλους εσωτερικούς χώρους.

Τα ακάρεα σκόνης δεν είναι παράσιτα: δεν δαγκώνουν, δεν τσιμπάνε και εισέρχονται στο ανθρώπινο σώμα και τρέφονται κυρίως με νεκρά κύτταρα της ανθρώπινης επιδερμίδας τα οποία αποτελούν ένα μεγάλο μέρος της οικιακής σκόνης. Παράγουν ωστόσο μερικούς από τους πιο συνήθεις αλλεργιογόνους παράγοντες οι οποίοι μπορούν αν πυροδοτήσουν σε πολλούς ανθρώπους ποικίλες αλλεργικές αντιδράσεις, ρινίτιδα και άσθμα. Τα επιβλαβή αλλεργιογόνα που παράγουν προέρχονται από τα περιττώματα τους και θραύσματα του σώματος τους.

Με ποιο τρόπο τα ακάρεα σκόνης επηρεάζουν την υγεία μας;

Η χρόνια και συνεχής έκθεση σε ακάρεα σκόνης στο εσωτερικό περιβάλλον μπορεί να ευαισθητοποιήσει και να επηρεάσει δραματικά την υγεία ανθρώπων με αλλεργίες.

Τα ακάρεα σκόνης αποτελούν μια από τις κύριες πυροδοτικές αιτίες αλλεργικών αντιδράσεων και αναπνευστικών συμπτωμάτων σε εσωτερικά περιβάλλοντα με τη μορφή ρινίτιδας ή/και άσθματος.

Η σοβαρότητα της αλλεργίας στα ακάρεα σκόνης μπορεί να ποικίλει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Μια ήπια αλλεργία μπορεί να εκδηλωθεί μόνο ως περιστασιακή ρινίτιδα με ήπια ρινική καταρροή και φτάρνισμα. Σοβαρότερες περιπτώσεις εκδηλώνονται με παρατεταμένα και χρόνια συμπτώματα όπως συχνό φτάρνισμα, έντονη ρινική καταρροή, ρινική συμφόρηση, αίσθημα βάρους στο πρόσωπο, οπισθορρινική καταρροή, βήχας και παροξύνσεις άσθματος με επεισόδια δύσπνοιας. Άνθρωποι με άσθμα οι οποίοι είναι ευαίσθητοι στα ακάρεα διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο επιδείνωσης ή κρίσεων άσθματος.

Συχνά, οι πιο πάνω αναπνευστικές αλλεργίες συνοδεύονται από οφθαλμικές αλλεργίες (αλλεργική επιπεφυκίτιδα) με τη μορφή δακρύων, κοκκινίσματος και φαγούρας στα μάτια.

Από που προέρχονται τα ακάρεα σκόνης;

Τα ακάρεα σκόνης αναπτύσσονται φυσικά και αποικίζουν τα περισσότερα σπίτια και εσωτερικούς χώρους. Η εσωτερική υγρασία είναι ο κυριότερος παράγοντας που καθορίζει εάν κάποιο σπίτι θα αναπτύξει υψηλή συγκέντρωση ακάρεων. Τα ακάρεα σκόνης δεν πίνουν νερό όπως οι άνθρωποι αλλά απορροφούν υγρασία από την ατμόσφαιρα. Κατά συνέπεια, μπορούν να αναπτυχθούν και να πολλαπλασιασθούν μόνο σε περιβάλλοντα με υψηλή υγρασία. Αντίθετα, η χαμηλή εσωτερική υγρασία δεν επιτρέπει την ανάπτυξη και επιβίωση ακάρεων σε ικανές συγκεντρώσεις.

Ποιοι πρέπει να ανησυχούν περισσότερο για τα ακάρεα σκόνης;

Άτομα με αλλεργίες στα ακάρεα σκόνης ή άσθμα το οποίο πυροδοτείται αλλεργία στα ακάρεα σκόνης χρειάζονται να μειώσουν το φορτίο των ακάρεων στο χώρο διαμονής τους. Παλαιά σπίτια και κτίρια, σπίτια τα οποία βρίσκονται σε περιοχές με υψηλή περιβαλλοντική υγρασία, σπίτια με διαρροές ύδατος και σπίτια με ορατή μούχλα ή δυσωδία μούχλας (ως έμμεση ένδειξη υγρασίας) είναι πιο πιθανό να έχουν αυξημένες συγκεντρώσεις ακάρεων σκόνης.

Σε αντίθεση με τα αλλεργιογόνα των κατοικίδιων ζώων συντροφιάς, τα ακάρεα σκόνης και τα αλλεργιογόνα που παράγουν συνήθως δεν είναι αερομεταφερόμενα. Λόγω του αυξημένου τους βάρους δεν μπορούν να αιωρηθούν στο αέρα για αρκετή ώρα. Επικάθονται εντός λεπτών στην ήδη υπάρχουσα οικιακή σκόνη, σε υφασμάτινες και ξύλινες επιφάνειες οι οποίες λειτουργούν σαν φωλιές για τα ακάρεα. Η κύρια έκθεση στα αλλεργιογόνα των ακάρεων σκόνης συμβαίνει κατά τη διάρκεια του ύπνου καθώς και όταν ανακινούμε οικιακή σκόνη όπως όταν ξεσκονίζουμε, στρώνουμε το κρεββάτι, τινάζουμε υφάσματα και χαλιά ή άλλες παρεμφερείς δραστηριότητες.

Πως μπορώ να μάθω εάν έχω αλλεργία στα ακάρεα σκόνης;

Οι περισσότεροι ασθενείς με άσθμα ή/και ρινίτιδα έχουν να επωφεληθούν σημαντικά από την διερεύνηση για πιθανή αλλεργία στα ακάρεα σκόνης. Η ανίχνευση αλλεργίας στα ακάρεα σκόνης είναι εφικτή με αιματολογικές και δερματικές αλλεργιολογικές εξετάσεις. Σημειώνεται ωστόσο ότι ο συσχετισμός μιας θετικής αλλεργιολογικής εξέτασης με την κλινική εικόνα δεν είναι πάντοτε εύκολος και οφείλει να γίνεται από εξειδικευμένους ιατρούς.

Πως μπορούμε να μειώσουμε τα ακάρεα σκόνης;

Τα ακάρεα σκόνης μπορούν να μειωθούν ή να εξαλειφθούν με τις πιο κάτω ενέργειες:

1.      Μείωση υγρασίας. Για την ελαχιστοποίηση της ανάπτυξης των οικιακών ακάρεων σκόνης, η εσωτερική υγρασία χρειάζεται να περιοριστεί στο 50%. Σε περιοχές με υψηλή υγρασία, η χρήση κλιματιστικού ή αφυγραντήρα μπορεί να είναι απαραίτητη. Σε «ξηρές» ημέρες χωρίς περιβαλλοντική υγρασία, συστήνεται ο αερισμός των εσωτερικών χώρων ανοίγοντας τα παράθυρα και πόρτες για διάστημα μίας ώρας τουλάχιστον.

2.      Περιορισμός των επιφανειών στις οποίες αναπτύσσονται τα ακάρεα σκόνης. Μειώστε τα έπιπλα εσωτερικού χώρου ή προτιμήστε έπιπλα με λείες επιφάνειες στις οποίες δεν μπορούν να εισχωρήσουν ακάρεα. Αποφύγετε τα υφασμάτινα καλύμματα επίπλων και κουρτίνες και καλύψτε τα στρώματα και μαξιλάρια ώστε να μειωθεί η εναπόθεση ακάρεων σε αυτά. Πλένετε τα κλινοσκεπάσματα σε υψηλές θερμοκρασίες μία φορά την εβδομάδα.

3.      Απομάκρυνση χαλιών και μοκετών. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό, προτιμάτε λεπτά χαλιά με χαμηλό πέλος. Καθαρίζετε συχνά τις μοκέτες και χαλιά με ηλεκτρική σκούπα η οποία διαθέτει φίλτρα υψηλής απόδοσης για συγκράτηση της σκόνης.

4.      Συχνό ξεσκόνισμα. Το συχνό ξεσκόνισμα αποτελεί πολύ αποτελεσματικό τρόπο μείωσης των ακάρεων. Βεβαιωθείτε ωστόσο ότι χρησιμοποιείτε στεγνά ξεσκονόπανα και ειδικά φτερά τα οποία εγκλωβίζουν και απομακρύνουν τη σκόνη. Προτιμήστε επίσης το στεγνό καθάρισμα των πατωμάτων με πανάκια που εγκλωβίζουν και απομακρύνουν τη σκόνη παρά το σκούπισμα ή το υγρό σφουγγάρισμα. Αποφύγετε το ξεσκόνισμα με φτερά ή άλλους τρόπους που απλά μετακινούν τη σκόνη χωρίς να την απομακρύνουν.

5.      Ακαρεοκτόνα.  Ακαρεοκτόνες τεχνολογίες με λυχνίες αποστείρωσης UV-C και ακαρεοκτόνα προϊόντα τη μορφή σπρέι βρίσκονται πλέον διαθέσιμα στην αγορά με στόχο την εξουδετέρωση των ακάρεων και του αλλεργιογόνου φορτίου τους.